Сямейнае чытанне

На лета Міша паехаў гасцяваць у вёску да цёткі, якая працавала настаўніцай. Хутка хлопчык прывык, пасябраваў з такімі ж, як сам, вучнямі і цэлымі днямі прападаў з імі то на рэчцы, то ў лесе.

– Цётка Паліна, мы сёння зноў пойдзем у лес, – сказаў Міша за сняданкам.

– Тады вазьмі з сабою плашч.

– Навошта?

– Можа быць дождж.

Міша засмяяўся:

– Адкуль вы ведаеце?

– А вунь зірні, што паказваюць наготкі.

Перад акном на градцы расло шмат кветак.

– На небе ні хмурынкі, а яны ўжо чакаюць дажджу, – сказала цётка. – Бачыш, хоць і цёпла, а наготкі не раскрылі пялёсткаў. Тыя раніцай аж зіхацелі, а сёння спяць.

– Я ні разу не бачыў, калі яны распускаюцца.

– Трэба, Мішачка, прыглядацца да таго, што вакол цябе. Прырода – найцікавейшая кніга. Запомні: перад дажджом белая лілея таксама аберагае свае суквецці ад дажджавых кропляў, хоць і расце сама ў вадзе. А ці бачыў ты калі, як “плача” клён?

– Не.

– Прыгледзься, гэта цікава. У тым месцы, дзе чаранкі лісцяў прыраслі да дрэва, на дождж выступаюць слёзы. Чаму? Перад дажджом у паветры з’явілася шмат вільгаці, а клён свае не можа выпарыць праз лісце, от і капае лішняя вада. Ты, мусіць, не ведаеш, што акацыя перад дажджом выдзяляе шмат нектару? Гэта лёгка заўважыць. Калі над кветкамі многа мошак, чакай дажджу.

Міша чуў гэта ўпершыню і не знаў, верыць ці не, а цётка казала далей:

– І дым, бачыш, з комінаў не слупам ідзе ўгору, а рассейваецца, таксама прыкмета на дождж. А ластаўкі высока ці нізка лятаюць? – спытала цётка.

– Над самай зямлёю, – паказаў хлапчук.

– А ўчора дзе ляталі?

– Высока ў небе.

– Значыць, мошкі ціснуцца да зямлі перад дажджом, і ластаўкі зніжаюцца, каб злавіць іх.

Міша аж пляснуў рукамі:

– Ой, як цікава! Без барометра можна ведаць, якое надвор’е будзе. Адкуль вы, цётачка, даведаліся пра гэта?

– Што з кніжак, а болей са сваіх уласных назіранняў… Яшчэ заўваж, кветкі могуць не толькі прадказваць надвор’е, але і паказваць гадзіны сутак, бо не кожная з іх распускаецца ў адзін і той жа час. Толькі трэба ўмець прыгледзецца. Паназірай сам, упэўнішся.

Алесь ПАЛЬЧЭЎСКІ