Кацярынка адчыніла дзверы ў пакой дзеда Лявона і проста з парога запатрабавала.

– Пра Слімака раскажы!

– Пра якога Слімака? – перапытаў дзед, не адрываючыся ад працы.

– Ну памятаеш, як чарвякі, слімакі і смаўжы страцілі свае ножкі? Ты абяцаў!

– Памятаю, памятаю! Калі абяцаў, дык раскажу.

Кацярынка ўвайшла ў пакой і села на зэдлік каля стала. Відаць было, што яна зручна ўладкавалася.

– Што гэта ты ўселася, як жабка на купіне, – лагодна сказаў дзед Лявон, адкладваючы ўбок аловак, якім нешта занатоўваў у вялікім сінім сшытку.

– Слухаць! – адказала Кацярынка.

– Слухаць? А да сну хто рыхтавацца будзе?

– А казку хто абяцаў распавесці? – падхапіла Кацярынка, хітра прыплюшчыўшы вока.

– Калі абяцаў, дык распавяду. Але толькі тады, калі будзеш у ложку.

– Ну дзядулечка, ну…

– І не дзядулечка, і не родненькі… – перапыніў дзед Лявон Кацярынку. – Ты ў ложак, а я з казкаю – каля ложка. Дамовіліся?

– Ну што з табою зробіш, дзядулечка! – уздыхнула Кацярынка.

Неўзабаве дзяўчынка стаяла перад дзедам, выцягнуўшы рукі.

– Бачу! Чыстыя! Малайчынка! – сказаў дзед Лявон, абдымаючы ўнучку. – А цяпер у ложак.

Кацярынка хуценька шмыгнула ў ложак і нацягнула на сябе коўдрачку.

– Ну, я гатовая. Кажы казку.

– Казку? Калі ласка! Толькі якую?

– Як якую? – заміргала хутка-хутка Кацярынка сваімі доўгімі вейкамі. – Пра Слімака! Ну памятаеш, як Сараканожка забрала ножкі ў чарвякоў, слімакоў, смаўжоў…

– Вядома ж, памятаю, – узрадаваўся дзед Лявон Кацярынчынай падказцы. – Ачомаліся чарвякі, слімакі, смаўжы і ўсе астатнія “гулякі”, што страцілі свае ножкі гэтак бяздумна, і папаўзлі іх шукаць.

– Чаму папаўзлі? Яны што, спалохаліся нечага?

– Папаўзлі не ад страху, а таму, што не было чым ісці. Ножкі ж зніклі!

– Ага!.. Іх забрала Сараканожка, – пагадзілася Кацярынка.

– Не Сараканожка, а Бязножка, – паправіў дзед Лявон. – Раней яна была Бязножкай, а зараз ужо стала Сараканожкай. Дык вось, Чарвяк вырашыў, што ягоныя ножкі скрозь зямлю праваліліся. Стаў ён у зямлю закопвацца, ножкі свае шукаць. Да гэтага часу ў зямлі корпаецца – ножкі свае шукае. Смоўж на грыб палез, каб з яго лепш разгледзець, дзе яго ножкі падзеліся. Куснуў грыб, а той смачным яму здаўся. Ён заадно і павячэраў. З таго часу грыбамі і ласуецца.

– А Слімак?.. – не вытрымала Кацярынка. – Куды Слімак папоўз?

– Слімак папоўз да свайго дамка. Паўзе і бурчыць сам сабе: “Можа, свае ножкі я дома забыўся?” Папоўз Слімак да сябе ў дамок. Агледзеў усе завіткі-завітушкі – і не знайшоў! – адказаў дзед Лявон.

– Шкада, – сказала Кацярынка засмучана.

– І Слімаку шкада, – пагадзіўся дзед Лявон. – Высунуў ён свае рожкі з дамка, туды-сюды імі водзіць. За дамок зазірнуць хоча, а з дамка не вылазіць. “Яшчэ і дамок згублю”, – думае. І папоўз разам з дамком на пошукі сваіх ножак. А за сабой след пакідае, каб іншым разам на гэтым месцы ўжо не шукаць. Так і поўзае з дамком на спіне.

– Хітрун, – зазначыла Кацярынка, пазяхаючы.

– Вядома, хітрун, – пагадзіўся дзед Лявон, укрываючы Кацярынку. – З таго часу, калі хто знойдзе Слімака, то абавязкова скажа яму: “Слімак, Слімак, выстаў рожкі. Дзе згубіў свае ты ножкі?” Раней Слімак адказваў: “Я нідзе іх не губляў, іх, напэўна, нехта ўзяў”. Але потым надакучыла яму так казаць, і зараз ён проста хаваецца ў сваім дамку. Ну, а цяпер спаць…

– А раскажы яшчэ пра жабку, – падхапілася Кацярынка.

– Пра якую жабку?

– Якая сядзела на купіне, як я на зэдліку.

– Успомніла! Не, галубка мая, на сёння хопіць казак. Спаць пара, а пра жабку я табе іншым разам распавяду. Кладзі ручкі пад шчочку, як цябе баба Наталля вучыла, і засынай.

Кацярынка так і зрабіла.

– Прыемных табе сноў, – сказаў дзед Лявон і на дыбачках пакрочыў з пакоя.

Леанід УЛАШЧАНКА