Жыў-быў Крот. Дом яго знаходзіўся глыбока пад зямлёй вялікага саду. Здавалася Крату, што ўладанні яго бязмежныя. Але аднойчы ўбачыў гэты сад Чалавек і вырашыў пабудаваць побач свой дом.

Пачалося будаўніцтва. Пачуў Крот незнаёмы шум і вырашыў дазнацца, што наверсе дзеецца. Дачакаўся змяркання і раскапаў ход наверх. Прысеў перадыхнуць на свой земляны пагорак і прыкмеціў вялікі дом. Спадабаўся Крату дом, і вырашыў ён штовечар правяраць, што адбываецца на зямлі.

А Чалавек дабудаваў дом і захацеў зрабіць вялікі кветнік. У зямлі, якую апрацоўваў Чалавек, з’явілася яшчэ больш насякомых, якіх так любіў Крот! Аднойчы Крот цэлую ноч будаваў свае падземныя хады-пасткі. А да раніцы так стаміўся, што прылёг адпачыць і зусім нечакана для сябе заснуў.

Надышла раніца. Абудзіла Чалавека сонейка, выйшаў ён палюбавацца сваімі кветкамі. Убачыў на лужку мноства пагорачкаў, але нават засмуціцца не паспеў, бо заўважыў маленькага Крата, які соладка спаў на адным з іх. Чалавек так здзівіўся, што прысеў побач і стаў з цікавасцю разглядваць Крата: яго маленькую галоўку з невялікім выцягнутым носікам, кажушок, ледзь прыкметныя малюсенькія вочкі, схаваныя ў цёмным футры, маленькія вушкі, кароткі хвосцік. Пярэднія лапкі звярка нагадалі Чалавеку яго ўласныя далоні. Яшчэ доўга мог Чалавек разглядаць Крата, але вельмі яму захацелася ўзяць звярка на рукі і паказаць жонцы. А Крот, апынуўшыся ў далонях Чалавека, тут жа прачнуўся. Перад ім – Чалавек! Вельмі спалохаўся Крот і на дзіва спрытна вырваўся з рук. Толькі яго і бачылі! Не чакаў Чалавек такога спрыту ад Крата! Задумаўся і пайшоў паволі далей. Ён думаў пра тое, што з далёкага дзяцінства яго памяць захавала вобраз Крата – лагоднага і мілага звярка. Кожны раз, калі чуў, што дзесьці злавілі Крата, ён вельмі шкадаваў яго.

“Хоць, – думаў Чалавек, – можна зразумець і тых людзей, якім ён прыносіць шкоду… Крот не вінаваты, што ён так жыве. Гэта яго жыццё, – разважаў Чалавек. – Жывучы пад зямлёй, ён капае сабе хады, шукае чарвякоў і лічынак, і ў яго, напэўна, ёсць сям’я. А я жыву на зямлі і таксама пракладваю свае “хады”-дарогі, здабываю сабе ежу і часта проста не заўважаю, што перашкаджаю пры гэтым іншаму, такому самаму жыхару зямлі, як гэты маленькі безабаронны Крот…”

Так разважаў Чалавек, і крокі яго рабіліся ўсё хутчэйшымі.

Людміла СТРУЖЭЦКАЯ

Пераклала з рускай мовы Святлана БОГУШ