Дзеці ў шэдэўрах мастацтва

Вераніка прыйшла дамоў сумная. Адразу ж заглыбілася ў нейкую кнігу.

Бабуля асцярожна запытала:

– Веранічка, можа, з’ясі што-небудзь?

– Не, дзякуй, – адказала дзяўчынка.

– Ну, можа пагаворым тады? — не адступала бабуля.

– Добра, кліч тады і маму, каб не расказваць некалькі разоў.

– Хто цябе, коцік, пакрыўдзіў? – ласкава запытала мама.

– У нашым класе – новы вучань Міколка.  Настаўніца, Тамара Пятроўна, пры усіх сказала, што ён вучыцца і паводзіць сябе дрэнна.

Націсні для павелічэння

Бацькі ў яго благія,  ім не займаюцца. Міколка сапраўды толькі і робіць, што дражніцца. Аня зрабіла яму заўвагу, а ён яе пакрыўдзіў. Нам сказалі з ім не сябраваць.

– Разумееш, дачушка, гэты хлопчык, можа, і не благі, можа, ён нават і вучыўся б добра. Але, яго бацькі не дапамагаюць яму, не тлумачаць, дзе і як трэба сябе паводзіць. Настаўніца не правільна зрабіла. Магчыма, калі б хто-небудзь пачаў яму дапамагаць, Міколка стаў бы яго лепшым сябрам, – сказала мама.

– А памятаеш, калі мы прагульваліся па залах мастацкага музея ты звярнула увагу на карціну “Газетчык” вядома мінскага мастака і педагога Янкеля Кругера. Ён намаляў не проста хлопчыка-газетчыка. У героя карціны таксама быў цяжкі і лёс, не было бацькоў, – сказала бабуля.

– А можаце яшчэ расказаць пра Янкеля Кругера? – папрасіла Вераніка.

– Ён нарадзіўся ў Мінску 14 мая 1869 года ў шматдзетнай сям’і. Хлопчыка аддалі ў рамеснае вучылішча. Янкель павінен быў стаць электраманцёрам, – сказала мама.

– Як жа ён тады стаў мастаком? – запытала Вераніка.

– У 14 гадоў Янкель намаляваў партрэт Івана Тургенева. Малюнак  убачыў дырэктар мінскай гімназіі і сказаў: “Гэтаму хлопчыку трэба вучыцца жывапісу”. На сродкі мінскага дабрачыннага фонду Кругер тры гады спасцігаў жывапіс у Кіеве. Затым вучыўся ў Парыжы (Акадэмія Жульена). Акрамя Парыжа – павышаў свой прафесійны ўзровень  у Варшаве, Пецярбургу, Лондане, Берліне, Брусэлі. Праз увесь гэты час ён заставаўся верны рэалізму. А яго любімым мастаком быў Леанарда да Вінчы, – паведаміла мама.

– Атрымаўшы такую грунтоўную адукацыю, ён вярнуўся ў Мінск, – нагадала Вераніка.

– У 1904 годзе ён атрымаў дазвол губернатара адкрыць у Мінску курсы малявання і жывапісу.  Праз два гады курсы ператварылі ў мастацкую школу Кругера. Складзены ім статут школы, быў зацверджаны Імператарскай акадэміяй мастацтваў. Сярод яго вучняў былі такія ў будучым вялікія мастакі, як Хаім Суцін, Заір Азгур, Іван Ахрэмчык.

Першую сусветную і грамадзянскую войны Янкель Кругер быў разам з сям’ёй у Казані. Выкладаў, шмат працаваў. У 1921 годзе вярнуўся ў Мінск і да смерці 18 сакавіка 1940 года  не пакідаў родны горад.

Сёння 21 карціна мастака знаходзіцца ў Беларускім нацыянальным мастацкім  музеі. У Дзяржаўным літаратурным музеі Янкі Купалы  захоўваюцца яго класічныя партрэты Янкі Купалы і Якуба Коласа. З імі звязана легенда: у канцы вайны савецкі салдат-беларус у адным з падвалаў невялікага нямецкага гарадка выпадкова знайшоў пакунак. Разгарнуў, а гэта карціны. Салдат пазнаў Купалу і Коласа, паклаў палотны ў свой мяшок, а пасля вайны вярнуў на Радзіму, – скончыла аповед бабуля.

– Бачыш, і цудоўны мастак Янкель Кругер, і хлопчык з яго палатна “Газетчык”, і твой аднакласнік, усе яны з простых сем’яў, іх лёсы розныя, але аднолькава няпростыя. Давай паспрабуем разам дапамагаць твайму новаму сябраму.

– Мамачка, як жа мне пашанцавала, што вы з бабуляй такія мудрыя! – радасна ўсклікнула Вераніка.

 Анастасія Радзікевіч